Рецензиялау тәртібі

Рецензиялаудың мақсаты – басылымға қолжазбаларды мұқият таңдау және оларды жақсарту бойынша нақты ұсыныстар беру. Рецензиялау қолжазба мазмұнына объективті баға беруді, оның журнал талаптарына сәйкестігін қамтамасыз етуді және қарастырылатын материалды мұқият талдауды қамтиды.

Қолжазбаны алғаннан кейін авторларға тіркеу нөмірі мен алынған күні көрсетілген электронды платформа арқылы хабарланады. Қарау барысында автордың анонимділігін қамтамасыз ету үшін әрбір қолжазбаға бірегей тіркеу нөмірі беріледі.

Редакция үш жұмыс күні ішінде қолжазбаға оның журналдың көлемі мен талаптарына сәйкестігін қамтамасыз ету үшін алғашқы шолу жасайды. Редакторлардың қолжазба журналдың көлеміне қатысы жоқ немесе талап етілетін сапа стандарттарына сәйкес келмейтін болса, оны сараптамасыз қабылдамауға құқығы бар. 

Журналдың көлемі мен талаптарына сәйкес келетін қолжазбалар редакциялық топтың және алқаның құрамына кірмейтін кемінде екі тәуелсіз зерттеу бағытына сәйкес сарапшылардың қарауына жіберіледі. Рецензенттер қолжазбаның теориялық және әдістемелік аспектілеріне, оның практикалық құндылығы мен ғылыми маңыздылығына баға береді. Сондай-ақ олар жариялау этикасының қағидаларына сәйкестігін тексереді және қайта қарау бойынша ұсыныстар береді. Рецензент нысанын мына жерден табуға болады. Редакцияның шешімі бойынша қосымша рецензенттер тартылуы мүмкін. Рецензенттің қорытындылары негізінде материалды жариялау туралы шешім қабылданады.

Рецензиялау процесі автор да, рецензент де бірін-бірі білмейтін екі жақты жабық («жасырын») рецензия принципіне сүйенеді. Рецензенттерге авторлардың зияткерлік меншігі туралы және қолжазбаны жария етпеу керектігін ескертеді. Қолжазбаларды жариялау алдында олардың мазмұнын талқылауға немесе сілтеме жасауға тыйым салынады.

Рецензент плагиат немесе кез келген басқа заңсыз иеленудің түріне күдіктенсе, дәлелді мәлімдеме беруі керек. Бұл мәлімдеме тиісті сілтемемен бірге болуы қажет. Рецензентте плагиат, авторлық немесе деректерді бұрмалау туралы алаңдаушылық болса, олар мәселені редакциялық мүшенің назарына жеткізуі және қаралып жатқан қолжазбаны ұжымдық бағалауды талап етуі керек.

Рецензенттің қолжазбаны қараудан бас тартуына дәлелді себебі болмаса, олар оны қарауға келіседі деп есептеледі. Рецензенттер өз рецензиясын оны алған күннен бастап 14 жұмыс күні ішінде дайындап, қолжазбаның ықтимал жариялануына қатысты қорытынды береді деп күтілуде. Кейбір жағдайларда қолжазбаны жан-жақты және объективті бағалауды қамтамасыз ету үшін рецензиялау мерзімі ұзартылуы мүмкін.

Рецензенттер журналдың тұрақты жариялану кестесін қолдау үшін этикалық және кәсіби стандарттарды сақтай отырып, өз пікірлерін уақтылы тапсырады деп күтілуде.

Рецензент авторларға әдепсіз әрекет жасаса, үнемі сапасыз сын-пікірлер ұсынса немесе рецензия ұсыну шарттарын бұзса, олардың журналмен қарым-қатынасы тоқтатылады.

Рецензенттер зерттеу саласындағы тәжірибесіне сүйене отырып, ұсынылған материалдарды қарауға қабілеттілігін бағалауы керек.

Рецензенттің жеке немесе кәсіби қарым-қатынастары мен зерттеу нәтижелері немесе рецензенттердің пікіріне әсер етуі мүмкін мүдделер қайшылығы болса, қолжазбаны редакциялық топқа қайтарып, мүдделер қақтығысын ашып көрсетуі керек. 

Авторларға пысықтауға жіберілген қолжазба 10 жұмыс күнінен аспайтын мерзімде түзетілген түрде қайтарылуы тиіс. Өңделген қолжазбаға авторлардың енгізілген түзетулерін сипаттайтын және рецензенттердің барлық пікірлеріне жауаптары бар хаты қоса берілуі керек.

Редакция жарияланым тәртібін өзгерту құқығын өзіне қалдырады. Басылымға қабылдау журналдың келесі санында жариялауды білдірмейді.

Редакциялық топ қолжазбаның мағынасын бұзбайтын мәтінге редакциялық өзгерістер енгізу құқығын өзіне қалдырады. Барлық редакциялық өзгертулер растау үшін автор(лар)ға жіберіледі.

Редакциялық топ, автор және рецензент арасындағы барлық байланыс электрондық платформа (OJS) арқылы, ал ерекше жағдайларда электрондық пошта арқылы жүзеге асырылады. Редакция публикация этикасын сақтайды және автордың келісімінсіз баспада қолжазбамен жұмыс істеу барысын жария етпейді. Бұған кез келген адаммен жұмыстың артықшылығы мен кемшіліктерін талқылаудан, ескертулер мен түзетулерден бас тарту кіреді.