Халықаралық ұйымдар – жетекші ме әлде жетектегі ме? Неолибералдар мен реалистердің теориялық бөгеттері

Авторлар


  • Андрей Шенин Нархоз университеті, Қазақстан Автор https://orcid.org/0000-0001-8468-4275
  • Әйгерім Раимжанова Нархоз университеті, Қазақстан Автор

DOI:

https://doi.org/10.52536/2788-5909.2022-2.01

Кілт сөздер:

БҰҰ, халықаралық ұйымдар, ұтымды дизайн, неолиберализм, реализм

Аңдатпа

Жаһандық немесе жергілікті проблемаларды шешудегі халықаралық
ұйымдардың рөлі ұлттық мемлекеттер келісімге келе алмаған кезде өте жоғары. Бірақ
әрбір халықаралық ұйым әртүрлі салмақтар мен мүдделердің қатысушыларынан
тұратындықтан, оның әрекеттері жеке ойыншылардың мүдделеріне бағындырылуы
мүмкін, таразыны компромисстік шешімге емес, субъективтілікке қарай аударады.
Осыны ескере отырып, халықаралық ұйымдар теориясындағы екі үлкен теориялық
бағыттың сарапшылары – неолибералдық және реалистік – халықаралық
ұйымның мақсаттары мен міндеттерін ескере отырып, оның бастапқы құрылымын
қалыптастырудың әртүрлі құралдарын ұсынады. Егер неолибералдар халықаралық
ұйымдарды халықаралық аренадағы тәуелсіз субъектілер деп санаса, реалисттер
оларды тек ұлттық мемлекеттердің мүдделерінің агенттері ретінде қарастырады.
Бұл мақалада теориялық ойдың одан әрі даму бағытын анықтау үшін (көп жағдайда
БҰҰ мысалында) екі лагерьдің көзқарастарындағы негізгі айырмашылықтарды
қорытындылауға тырысады. Қорытындылай келе, кез келген деңгейлер мен
міндеттердің халықаралық ұйымдар жұмысында әмбебап идеялар мен оларды жүзеге
асыру механизмдерін іздеу қажеттілігі туралы қорытындылар жасалады.

Автор өмірбаяндары

  • Андрей Шенин, Нархоз университеті, Қазақстан

    Тарих ғылымдарының кандидаты, Нархоз университетінің докторантура бағдарламасы бойынша директордың орынбасары (Қазақстан)

  • Әйгерім Раимжанова, Нархоз университеті, Қазақстан

    Философия ғылымдарының кандидаты, Нархоз университетінің халықаралық даму және серіктестік кеңсесінің директоры (Қазақстан)

Әдебиеттер тізімі

Mearsheimer, J. (1994). The False Promise of International Institutions. International Security, 19(3), pp. 5-49.

Jonsson, C., & Tallberg, J. (2010). Transnational actors in global governance patterns, explanations and implications. Palgrave Macmillan.

Scholte, J. (2018). Civil society and NGOs. In International Organization and Global Governance (2nd edition). Routledge.

Alger, C. (1996). Thinking About the Future of the UN System. Global Governance, 2(3), pp. 335-360.

Tharoor, S. (2003). Why America Still Needs the United Nations. Foreign Affairs, 82(5), pp. 67-80.

Gordenker, L. (2018). The UN System. In International Organization and Global Governance (2nd edition). Routledge.

Koremenos, B., Lipson, C., & Snidal, D. (2001). The Rational Design of International Institutions. International Organization, 55(4), pp. 761-799.

Dunne, T., Kurki, M., & Smith, S. (Eds.). (2017). International Relations Theories

(Vol. 1). Oxford University Press.

Dent, C. (2013). Paths ahead for East Asia and Asia—Pacific regionalism. International Affairs (Royal Institute of International Affairs 1944-), 89(4), pp. 963–985.

Feinberg, R. (2008). Voluntary multilateralism and institutional modification: The first two decades of Asia Pacific Economic Cooperation (APEC). The Review of International Organizations, 3(3), pp. 239–258.

Kim, M., (2012). Why Does A Small Power Lead? ASEAN Leadership in Asia–Pacific Regionalism. Pacific focus, 22(1), pp.111-134.

Axelrod, R., Keohane, R. (1985). Achieving Cooperation under Anarchy: Strategies and Institutions. World Politics, 38(1), pp. 226-254.

Cox, R. W., & Jacobson, H. K. (1973). The anatomy of influence: Decision making

in international organization. Yale University Press.

Weiss, T. G., & Wilkinson, R. (Eds.). (2014). International organization and global

governance. Routledge, Taylor & Francis Group.

Malone, M. D., (2008). Security Council. The Oxford Handbook on the United Nations. Oxford University Press.

Peterson, M. J. (2006). The UN General Assembly. Routledge.

Abbott, K., & Snidal, D. (1998). Why States Act through Formal International Organizations. The Journal of Conflict Resolution, 42(1), pp. 3-32.

Abbott, K., & Snidal, D. (2000). Hard and Soft Law in International Governance. International Organization, 54(3), pp. 421-456.

Barnett, M., Finnemore, M. (1999). The Politics, Power, and Pathologies of International Organizations. International Organization, 53(4), pp. 699-732.

Rittberger, V., Zangl, B., Kruck, A., & Dijkstra, H. (2019). International Organization. (3rd ed.) Red Globe Press.

Putnam, R. (1988). Diplomacy and Domestic Politics: The Logic of Two-Level

Games. International Organization, 42(3), pp. 427-460.

Downs, G., Rocke, D., Barsoom P. (1996). Is the good news about compliance good news about cooperation? International Organization, 50, pp. 379-406.

Dai, X. (2005). Why Comply? The Domestic Constituency Mechanism. International Organization, 59(2), pp. 363-398.

Stein, J. (2005). Do Treaties Constrain or Screen? Selection Bias and Treaty Compliance. The American Political Science Review, 99(4), pp. 611-622.

Chayes, A., & Chayes, A. (1993). On Compliance. International Organization, 47(2), pp. 175-205.

Katzenstein, P., Keohane, R., & Krasner, S. (1998). International Organization and the Study of World Politics. International Organization, 52(4), pp. 645-685.

Жүктеулер

Жарияланды

2022-06-10

Журналдың саны

Бөлім

Мақалалар