Одақтастық қатынастар туралы шарт: Қазақстан мен Өзбекстан арасындағы қауіпсіздік саласындағы ынтымақтастықтың практикалық аспектілері

Авторлар


  • Дәурен Жайлин ҚР Президенті жанындағы Мемлекеттік басқару академиясы, Қазақстан Автор https://orcid.org/0000-0002-7520-3377
  • Кахрамон Хакбердиев Ташкент мемлекеттік шығыстану университеті, Өзбекстан Автор

DOI:

https://doi.org/10.52536/2788-5909.2023-3.03

Кілт сөздер:

Қазақстан, Өзбекстан, одақтастық қатынастар, Орталық Азия, аймақтық қауіпсіздік

Аңдатпа

Мақалада Одақтастық қатынастар туралы шарт (2022 жылғы 22 желтоқсан) контекстінде өңірлік қауіпсіздікті қамтамасыз ету бойынша Қазақстан мен Өзбекстан арасындағы практикалық ынтымақтастықтың жағдайы мен келешегі талқыланады. Әлемде байқалып отырған күрделі геосаяси жағдай және оның Орталық Азияға әсері Астана мен Ташкенттің қауіпсіздік саласындағы тығыз мемлекетаралық ынтымақтастығына ықпал ететіні атап өтілді. Осылайша, Одақтастық қатынастар туралы Декларациядан (2021 жылғы 6 желтоқсан) айырмашылығы, Шартта қорғаныс және қауіпсіздік салаларындағы мемлекеттердің өзара іс-қимылын нығайтуға, тікелей қауіп-қатер туындаған жағдайда өзара көмек көрсетуге қатысты мазмұнды ережелер көрсетілген. Зерттеудің өзектілігі бұл тақырыптың Орталық Азия және шетел авторларының еңбектерінде әлі де дұрыс жан-жақты талдауын таппағандығымен түсіндіріледі.

   

Автор өмірбаяндары

  • Дәурен Жайлин, ҚР Президенті жанындағы Мемлекеттік басқару академиясы, Қазақстан

    ҚР Президенті жанындағы Мемлекеттік басқару академиясының Дипломатия институтының PhD докторанты (Қазақстан)

  • Кахрамон Хакбердиев, Ташкент мемлекеттік шығыстану университеті, Өзбекстан

    Экономика ғылымдарының кандидаты, доцент, Ташкент мемлекеттік шығыстану университетінің Шығыс елдерінің дамуын зерттеу және талдау орталығының директоры (Өзбекстан)

Әдебиеттер тізімі

Torgovo-ehkonomicheskoe sotrudnichestvo [Trade and economic cooperation] Posol'stvo Respubliki Uzbekistan v Respublike Kazakhstan [Electronic resource] URL: http://www.uzembassy.kz/ru/page/torgovo-ekonomicheskoe-sotrudnichestvo (access date: 22.05.2023)

Glavy pravitel'stv Kazakhstana i Uzbekistana proveli peregovory v Tashkente [Heads of Kazakhstan and Uzbekistan hold negotiations in Tashkent] Oficial'nyj informacionnyj resurs Prem'er-ministra Respubliki Kazakhstan [Electronic resource] URL: https://primeminister.kz/ru/news/glavy-pravitelstv-kazakhstana-i-uzbekistanaproveli-peregovory-v-tashkente-23999, 05.05.2023 (access date: 22.05.2023)

Vneshnetorgovyj oborot Respubliki Uzbekistan [Foreign trade turnover of the Republic of Uzbekistan] [Electronic resource] URL: https://stat.uz/ru/press-tsentr/novosti-goskomstata/39371-o-zbekiston-respublikasi-tashqi-savdo-aylanmasi-2023-yil-yanvar-mart-3, 19.05.2023 (access date: 22.05.2023)

Prezidenty Kazakhstana i Uzbekistana proveli sovmestnyj brifing dlya SMI [The Presidents of Kazakhstan and Uzbekistan held a joint media briefing] Administraciya Prezidenta Respubliki Kazakhstan [Electronic resource] URL: https://akorda.kz/ru/prezidenty-kazahstana-i-uzbekistana-proveli-sovmestnyy-brifing-dlya-smi-22114713, 22.12.2022 (access date: 20.05.2023)

Mnogovekovye uzy druzhby, dobrososedstva i vzaimnoj podderzhki sluzhat prochnoj osnovoj dlya postupatel'nogo razvitiya uzbeksko-kazakhstanskogo strategicheskogo partnyorstva i soyuznichestva [The centuries-old ties of friendship, good neighborliness and mutual support serve as a solid foundation for the progressive development of the Uzbek-Kazakh strategic partnership and alliance] Administraciya Prezidenta Respubliki Uzbekistan [Electronic resource] URL: https://president.uz/ru/lists/view/5780, 22.12.2022 (access date: 21.05.2023)

Kasym-Zhomart Tokaev prinyal uchastie vo vstreche glav gosudarstv Central'noj Azii i Prezidenta Evropejskogo soveta [Kassym-Jomart Tokayev took part in the Meeting of Heads of State of Central Asia and the President of the European Council] Administraciya Prezidenta Respubliki Kazakhstan [Electronic resource] URL: https://www.akorda.kz/ru/kasym-zhomart-tokaev-prinyal-uchastie-vo-vstreche-glavgosudarstv-centralnoy-azii-i-prezidenta-evropeyskogo-soveta-279558, 27.10.2022 (access date: 20.05.2023)

Vystuplenie Prezidenta Respubliki Uzbekistan Shavkata Mirziyoeva na sammite «Central'naya Aziya – Kitaj» [Address by the President of the Republic of Uzbekistan Shavkat Mirziyoyev at the Central Asia-China Summit] Administraciya Prezidenta Respubliki Uzbekistan [Electronic resource] URL: https://president.uz/ru/lists/view/6354, 19.05.2023 (access date: 21.05.2023)

Ukaz Prezidenta Respubliki Kazakhstan ot 19 dekabrya 2022 goda №60 «O podpisanii Dogovora mezhdu Respublikoj Kazakhstan i Respublikoj Uzbekistan o soyuznicheskikh otnosheniyakh» [The decree of the President of the Republic of Kazakhstan dated December 19, 2022 No. 60 «On the signing of the Treaty between the Republic of Kazakhstan and the Republic of Uzbekistan on allied relations»]

[Electronic resource] URL: https://adilet.zan.kz/rus/docs/U2200000060 (access date: 20.05.2023)

Speech by President Kassym-Jomart Tokayev at the Fourth Consultative Meeting of the Heads of States of Central Asia. (2022). [Electronic resource] URL: https://www.akorda.kz/en/speech-by-president-kassym-jomart-tokayev-at-the-fourth-consultativemeeting-

of-the-heads-of-states-of-central-asia-216535 (access date: 29.12.2023)

Sotrudnichestvo Kazakhstana s Uzbekistanom sluzhit obrazcom dlya drugikh gosudarstv regiona [Cooperation between Kazakhstan and Uzbekistan serves as a model for other states in the region] Uza.uz [Electronic resource] URL: https://uza.uz/posts/439360, 27.12.2022 (access date: 20.05.2023)

Pochemu otnosheniya Uzbekistana i Kazakhstana tak vazhny? Direktor ISMI i posol vyskazali svoi mneniya [Why are relations between Uzbekistan and Kazakhstan so important? ISRS Director and Ambassador expressed their views] Kun.uz [Electronic resource] URL: https://kun.uz/ru/news/2022/12/27/pochemu-otnosheniyauzbekistana-i-kazaxstana-tak-vajny-direktor-ismi-i-posol-vyskazali-svoi-mneniya, 27.12.2022 (access date: 20.05.2023)

Liska, G. (1962). Nations in alliance: The limits of interdependence. Baltimore: Johns Hopkins University Press.

Groth, A. J., & Randall, R. G. (1991). Alliance Pathology: Institutional Lessons of the 1930s. Political Science Quarterly, 106(1), pp. 109-121.

Leeds, B., Ritter, J., Mitchell, S., & Long, A. (2002). Alliance Treaty Obligations and Provisions, 1815-1944. International Interactions, 28(3), pp. 237–260.

Gibler, D. M. (2008). International Military Alliances, 1648-2008. CQ Press.

Nematov, A. (2022). ISMI: Vizit prezidenta Kazakhstana v Uzbekistan – sobytie istoricheskogo masshtaba [ISRS: The visit of the President of Kazakhstan to Uzbekistan is an event of a historical scale] Uza.uz [Electronic resource] URL: https://uza.uz/posts/437998 (access date: 25.05.2023)

Nasirov, A. (2022). In the materials of the international conference: «Central Asian Cooperation in the New Geopolitical Conditions: Challenges and Prospects». Astana: Kazakhstan Institute for Strategic Studies under the President of Kazakhstan.

Kushkumbayev, S.K. (2022). Kazakhstan i Central'naya Aziya mezhdu vyzovami iz proshlogo i gryadushchego. Sbornik statej, vystuplenij i interv'yu [Kazakhstan and Central Asia between challenges from the past and the future. Collection of articles, speeches and interviews]. Astana: KISI pri Prezidente RK.

Water Risk Indicator. (2019) World resources Institute [Electronic resource] URL: https://www.wri.org/applications/aqueduct/country-rankings/, (access date: 01.06.2023)

Akramzhon Ne"matov: Ehffektivnoe sotrudnichestvo gosudarstv Central'noj Azii v upravlenii vodnymi resursami budet sposobstvovat' social'no-ehkonomicheskomu razvitiyu regiona [Akramjon Nematov: Effective cooperation of Central Asian states in water management will contribute to the socio-economic development of the region] [Electronic resource] URL: https://dunyo.info/ru/site/inner/akramzhon_neamatov_effektivnoe_sotrudnichestvo_gosudarstv_tsentralynoy_azii_v_upravlenii_vodnimi_resursami_budet_sposobstvovaty_sotsialyno-ekonomicheskomu_razvitiyu_regiona-ByS, 12.12.2022 (access date: 23.05.2023)

Ehkspert MICA: Uzbekistan i Kazakhstan podayut primer otkrytogo plodotvornogo vzaimodejstviya i otvetstvennosti po otnosheniyu k ispol'zovaniyu transgranichnykh vodnykh resursov [IICA expert: Uzbekistan and Kazakhstan set an example of open fruitful interaction and responsibility in relation to the use of transboundary water resources] [Electronic resource] URL: https://dunyo.info/ru/site/inner/

ekspert_mitsa_uzbekistan_i_kazahstan_podayut_primer_otkritogo_plodotvornogo_vzaimodeystviya_i_otvetstvennosti_po_otnosheniyu_k_ispolyzovaniyu_transgranichnih_vodnih_resursov-vpV, 21.12.2022 (access date: 23.05.2023)

Kubashev, E. (2022). In the materials of the international conference: «Central Asian Cooperation in the New Geopolitical Conditions: Challenges and Prospects». Astana: Kazakhstan Institute for Strategic Studies under the President of Kazakhstan.

Kushkumbayev, S.K. (2022). Central'noaziatskij vektor vneshnej politiki Kazakhstana: kurs na kooperaciyu i sblizhenie [The Central Asian vector of the foreign policy of Kazakhstan: the course to cooperation and rapprochement]. Kazakhstan-Spektr, 104(4), pp. 7-11.

Sabirov, A. (2022). Uzbekistan – Kazakhstan: perspektivy razvitiya sel'skogo khozyajstva [Uzbekistan – Kazakhstan: prospects for the development of agriculture] Uza.uz [Electronic resource] URL: https://uza.uz/posts/437866 (access date: 25.05.2023)

Fayziev, Sh. (2022). Uzbekistan – Kazakhstan: Strategicheskoe partnyorstvo – vazhnyj faktor ustojchivogo razvitiya Central'noj Azii [Uzbekistan – Kazakhstan: Strategic partnership is an important factor in the sustainable development of Central Asia] Uza.uz [Electronic resource] URL: https://uza.uz/posts/437586 (access date: 25.05.2023)

Usmanov, B. (2022). In the materials of the international conference: «Central Asian Cooperation in the New Geopolitical Conditions: Challenges and Prospects». Astana: Kazakhstan Institute for Strategic Studies under the President of Kazakhstan.

Serik Zhumangarin peredal gumanitarnuyu pomoshch' ot Kazakhstana Afganistanu [Serik Zhumangarin sends humanitarian aid from Kazakhstan to Afghanistan] Oficial'nyj informacionnyj resurs Prem'er-ministra Respubliki Kazakhstan [Electronic resource] URL: https://primeminister.kz/ru/news/serik-zhumangarin-peredalgumanitarnuyu-pomoshch-ot-kazakhstana-afganistanu-23762, 16.04.2023 (access date: 27.05.2023)

Uzbekistan peredal Afganistanu 185 tonn gumanitarnoj pomoshchi [Uzbekistan sends 185 tons of humanitarian aid to Afghanistan] [Electronic resource] URL: https://www.gazeta.uz/ru/2023/04/19/aid/, 19.04.2023 (access date: 27.05.2023)

Direktor ISMI: Vazhno priderzhivat'sya lozunga Prezidenta Uzbekistana «Central'naya Aziya – odno proshloe – obshchee budushchee» [ISRS Director: It is essential to adhere to the slogan of the President of Uzbekistan “Central Asia – One Past – Common Future”] Uza.uz [Electronic resource] URL: https://uza.uz/posts/437323, 21.12.2022 (access date: 25.05.2023)

Satpayev, D. (2022). In the materials of the international conference: «Central Asian Cooperation in the New Geopolitical Conditions: Challenges and Prospects». Astana: Kazakhstan Institute for Strategic Studies under the President of Kazakhstan.

Жүктеулер

Жарияланды

2023-09-29

Журналдың саны

Бөлім

Мақалалар