Central Asian Prism of The Belt and Road Initiative: Social Sustainability and Capacity Building Specifics

Javohir Masharipov; Ulugbek Khasanov

doi:10.52536/3006-807X.2025-2.004

Авторлар

Джавохир Машарипов Әлемдік экономика және дипломатия университеті, Өзбекстан Автор https://orcid.org/0009-0005-1938-6980
Ұлықбек Хасанов Әлемдік экономика және дипломатия университеті, Өзбекстан Автор https://orcid.org/0000-0002-2787-8169

DOI:

https://doi.org/10.52536/3006-807X.2025-2.004

Кілт сөздер:

«Бір белдеу, бір жол» бастамасы (БББЖ), Орталық Азия, әлеуметтік тұрақтылық, әлеуетті арттыру, инфрақұрылымды дамыту, экономикалық өсу, жұмыспен қамту және дағдыларды беру, өнеркәсіптік даму

Аңдатпа

Дәстүрлі халықаралық институттардың тиімділігі төмендеген сайын мемлекеттер ұлттық мүдделерге бағытталған сыртқы саяси шешімдерді көбірек қабылдайды. Бұл өзгеріс Орталық Азияда ерекше байқалады, өйткені тарихи мұра, географиялық шектеулер және экономикалық талаптар бейімделген стратегияларды талап етеді. Бұл мақала Орталық Азия мемлекеттерінің ұлттық даму мен сыртқы саясатын өзгеріп жатқан жаһандық динамикалар аясында қалай қайта анықтап жатқанын зерттейді, оның ішінде Қытайдың «Бір белдеу, бір жол» бастамасы (БББЖ) ерекше назарда. Мақалада БББЖ-ге қатысу инфрақұрылым дамуын, өнеркәсіпті әртараптандыруды және жұмыс орындарын құруды ынталандырып, аймақтық ынтымақтастықты күшейтетіндігі айтылған. Жалпы, зерттеу нәтижелері БББЖ қатысуы осы мемлекеттерге геосаяси тепе-теңдікті нығайтуға және көбейіп келе жатқан көпполярлы әлемде өз орындарын айқындауға көмектесетінін көрсетеді.

Автор өмірбаяндары

Джавохир Машарипов, Әлемдік экономика және дипломатия университеті, Өзбекстан

Джавохир Машарипов – Өзбекстан, Ташкент қаласындағы Әлемдік экономика және дипломатия университетінің халықаралық қатынастар мамандығы бойынша магистранты. Оның ғылыми қызығушылықтары халықаралық ынтымақтастықты, Орталық Азиядағы аймақтық дамуды және жаһандық экономиканы басқаруды қамтиды.
Ұлықбек Хасанов, Әлемдік экономика және дипломатия университеті, Өзбекстан

Доктор Ұлықбек А. Хасанов – Өзбекстан, Ташкент қаласындағы Әлемдік экономика және дипломатия университетінің профессоры, International Affairs Research Journal журналының бас редакторы. Оның академиялық жұмысы аймақтық қауіпсіздік, Қытай-Орталық Азия қатынастары, азық-түлік және су қауіпсіздігі және Орталық Азиядағы басқару мәселелеріне бағытталған. Ол әртүрлі жоғары мемлекеттік қызметтерде, соның ішінде Президенттің Баспасөз хатшысы қызметін атқарған.

Әдебиеттер тізімі

Asian Development Bank. (2024/2025). Asian Development Outlook (latest editions).

The China-Kyrgyzstan-Uzbekistan Railway: China's strategic expansion in Russia's backyard. (2025, January 16). CACI Analyst. https://www.cacianalyst.org/publications/analytical-articles/item/13837-the-china-kyrgyzstan-uzbekistan-railway-chinas-strategic-expansion-in-russias-backyard.html

Carnegie Endowment for International Peace. (2024, August 19). Chinese lending adapts to Central Asia's realities. https://carnegieendowment.org/posts/2024/08/china-investment-central-asia-debt?lang=en

Central Bank of the Republic of Uzbekistan. (2025, March 29). Balance of payments and international investment position of Uzbekistan: Annual report | 2024. https://cbu.uz/upload/medialibrary/c03/ps1wvqf3ba03bcpbc7iyl5eamyplt0in/ eng_BOP_IIP_ED_2024Q4.pdf

Central Bank of Uzbekistan. (2024–2025). Key economic indicators (Annual and Quarterly Reports).

Charter Cities Institute. (2025, March). Unlocking the potential of Kazakhstan's special economic zones: Enhancing governance, transparency, and investment attraction [Policy brief].

Committee on Statistics of the Ministry of National Economy of the Republic of Kazakhstan. (2024–2025). Official statistical data.

Cooley, A. (2021). Great games, local rules: The new great power contest in Central Asia. Oxford University Press.

Cooley, A., & Laruelle, M. (2021). The China model: A new world order. Oxford University Press.

Dave, B. (2018). Kazakhstan and the Belt and Road Initiative: Local perceptions and rising tensions. Central Asian Journal of Social Studies, 12(2), 34–52.

Embassy of the Republic of Uzbekistan in the People's Republic of China. (2025, April 17). mfa.uz. https://china.mfa.uz/news/3681?language=en.

FocusEconomics. (2025). Uzbekistan inflation (CPI, ann. var. %, aop). https://www.focus-economics.com/country-indicator/uzbekistan/inflation/

Invexi.org. (2024). Economic growth of Uzbekistan in 2024: GDP results and trends. https://invexi.org/en/press/economic-growth-of-uzbekistan-in-2024

International Monetary Fund. (2024, March 4). Kyrgyz Republic: Staff report for the 2023 Article IV consultation—Debt sustainability analysis. IMF Staff Country Reports, (2024/064). https://www.elibrary.imf.org/view/journals/002/2024/064/article-A003-en.xml

International Monetary Fund. (2024/2025). Country reports for Kazakhstan and Uzbekistan (Article IV Consultations).

JSC National Atomic Co. Kazatomprom. (2025, January 26). Kazatomprom 4Q24 Operations and Trading Update (via London Stock Exchange). https://www.londonstockexchange.com/news-article/KAP/Kazatomprom-4q24-operations-and-trading-update/16869726

Kassenova, N. (2020). Central Asia and the Belt and Road Initiative: Challenges and opportunities. Asia Policy, 20(3), 89–102.

Kazatomprom. (2024–2025). Annual reports and investor presentations.

KazMunayGas. (2024–2025). Annual reports and press releases.

Kazakh-China rail cargo transportation reaches record 32 million tons in 2024. (2025, January 20). The Astana Times. https://astanatimes.com/2025/01/kazakh-china-rail-cargo-transportation-reaches-record-32-million-tons-in-2024/

Kun.uz. (2025, February 10). Uzbekistan's GDP reached $115 billion in 2024. https://kun.uz/en/news/2025/02/10/uzbekistans-gdp-reached-115-billion-in-2024

Laruelle, M. (2018). China’s Central Asia strategy: A new world order? Palgrave Macmillan.

Laruelle, M. (2019). Central Asia and the Belt and Road Initiative: The geopolitical risks and opportunities. Journal of Eurasian Studies, 12(4), 167–189.

Ministry of Employment and Poverty Reduction of the Republic of Uzbekistan. (2024). Annual report on the labor market. (As cited in Khamrakulova & Sagidullaeva, 2025, p. 55).

More than 77 billion cubic meters of gas and over 8 million tons of oil were produced in Turkmenistan in 2024. (2025, February 10). Türkmen-Gaz. https://oilgas.gov.tm/en/posts/news/13104/in-2024-turkmenistan-produced-over-776-billion-cubic-meters-of-gas-and-over-83-million-tons-of-oil.

National Bank of Kazakhstan. (2025, April 10). External Debt. https://nationalbank.kz/en/news/vneshniy-dolg

New industrial flow of natural gas was obtained at the Galkynysh field. (2025, April 14). Türkmen-Gaz. https://www.oilgas.gov.tm/en/posts/habarlar/13753/new-industrial-flow-of-natural-gas-was-obtained-at-the-galkynysh-field.

Organization of Turkic States. (n.d.). About Us. https://www.turkicstates.org/en/about-us

Over 500 billion cubic meters of gas delivered to China via Central Asia pipeline in 14 years. (2024, November 20). Kun.uz. https://kun.uz/en/news/2024/11/20/over-500-billion-cubic-meters-of-gas-delivered-to-china-via-central-asia-pipeline-in-14-years.

Republic of Kazakhstan, Government. (2024, August). National development plan.

Reuters, Bloomberg, & TASS. (2024). News releases on trade, pipelines, and infrastructure developments.

Samruk-Kazyna. (2023, June 7). Samruk-Kazyna Group and Chinese CNPC to Develop Jointly the Oil and Gas Industry of Kazakhstan [Press Release]. https://www.sk.kz/press-center/news/76887/?lang=en

The import and export freight volume at the Torugart and Khorgos ports has significantly increased. (2024, May 29). Gilmantruck.com. https://www.gilmantruck.com/news/15.html.

United Nations Development Programme. (2023–2025). Central Asia regional reports.

Uzbekistan Government. (n.d.). Uzbekistan – 2030 strategy.

Uzbekistan Railways. (2016). Angren–Pap railway project overview. https://www.uzrailway.uz/en/projects/angren-pap

Uzbekistan's railways pushing ahead with electrification milestones. (2025, May 15). Trend News Agency. https://en.trend.az/business/4044042.html.

World Nuclear Association. (2025, May). Uranium and Nuclear Power in Kazakhstan. https://world-nuclear.org/information-library/country-profiles/countries-g-n/kazakhstan.

Volume of container transportation on Aktau-Alyat route in 2025 revealed. (2025, March 4). SEA-NEWS. https://sea-news.az/2025/03/04/volume-of-container-transportation-on-aktau-alyat-route-in-2025-revealed/

World Bank. (2024, April 2). Republic of Tajikistan: Request for a twenty-two-month policy coordination instrument—Debt sustainability analysis. IMF eLibrary. https://www.elibrary.imf.org/view/journals/002/2024/084/article-A002-en.xml

World Bank. (n.d.). Uzbekistan overview: Development news, research, data. https://www.worldbank.org/en/country/uzbekistan/overview

World Bank. (2024). Uzbekistan: Employment and labor market indicators. https://www.worldbank.org/en/country/uzbekistan