АҚШ мен ҚХР-дың Орталық Азиядағы геополитикалық және экономикалық мүдделері

Авторлар


  • Санжар Махаммадұлы Абылайхан атындағы Қазақ халықаралық қатынастар және әлем тілдері университеті, Қазақстан Автор https://orcid.org/0000-0002-6145-1070
  • Даулетбек Раев Абылайхан атындағы Қазақ халықаралық қатынастар және әлем тілдері университеті, Қазақстан Автор https://orcid.org/0000-0002-8462-2784

DOI:

https://doi.org/10.52536/2788-5909.2022-2.05

Кілт сөздер:

Орталық Азия, АҚШ, Қытай, аймақтық қауіпсіздік, геосаясат, энергетика

Аңдатпа

Мақалада АҚШ-тың олар жариялаған іргелі құндылықтарға негізделген сыртқы саясатын іске асыру барысы, қазіргі кезеңдегі «демократияны ілгерілету» процестерінің ерекшеліктері және аймақтық қауіпсіздікке жаңа тәуекелдер (нақты және әлеуетті) қарастырылады. Сондай-ақ ҚХР-ның Орталық Азиядағы одан әрі іс-әрекеттерінің болжамдары келтіріліп, аймақтағы болашақ оқиғалардың даму нұсқалары АҚШ-тың оларға ықтимал реакциясымен бірге талданады.
Бұл мақала Қытай мен АҚШ-тың Орталық Азия мемлекеттеріндегі экономикалық мүдделерін талдау әрекеті болып табылады. Бүгінгі таңда аймақтағы геосаяси күресте белгілі бір тыныштық орнаған кезде осында шоғырланған әлемдік державалардың экономикалық мүдделерін қарастырып, олардың қаншалықты бір-біріне қайшы келетінін немесе бірін-бірі толықтыратынын анықтаған жөн.

Автор өмірбаяндары

  • Санжар Махаммадұлы, Абылайхан атындағы Қазақ халықаралық қатынастар және әлем тілдері университеті, Қазақстан

    Абылайхан атындағы Қазақ халықаралық қатынастар және әлем тілдері университетінің PhD докторанты (Қазақстан)

  • Даулетбек Раев, Абылайхан атындағы Қазақ халықаралық қатынастар және әлем тілдері университеті, Қазақстан

    Философия ғылымдарының докторы, Абылайхан атындағы Қазақ халықаралық қатынастар және әлем тілдері университетінің профессоры, (Қазақстан)

Әдебиеттер тізімі

Bratersky, M. & Suzdaltsev, A. (2009) Central Asia: a region of economic competition between Russia, China, the USA and the EU. Central Asia and the Caucasus, 3 (63). URL: https://cyberleninka.ru/article/n/tsentralnaya-aziya-region-ekonomicheskoykonkurentsii-rossii-knr-ssha-i-es (access date: 05/11/2020).

Kazantsev, A. (2012) US policy in post-Soviet Central Asia: character and prospects. Vestnik MGIMO (4). [Electronic resource] URL: https://cyberleninka.ru/article/n/politika-ssha-v-postsovetskoy-tsentralnoy-azii-harakter-i-perspektivy (access date: 05.11.2020).

Bafoev, F. (2015) Medium-term priorities of the United States in Central Asia: fundamentals, incentives, adjustments. Central Asia and the Caucasus. 2015. №2. [Electronic resource] URL: https://cyberleninka.ru/article/n/srednesrochnyeprioritety-ssha-v-tsentralnoy-azii-osnovy-stimuly-korrektivy (access date: 05/11/2020).

Luzyanin, S. & Mamonov, M. (2011). China in global and regional dimensions. Resources and routes “Elevation”. China in world and regional politics. History and Modernity, 16(16), 5-31. doi: 10.24411/9785-0324-2011-00011

Bafoev, F. (2015) U.S. Medium-Term Priorities in Central Asia: Fundamentals, Incentives, Adjustments. Central Asia and the Caucasus, 18(2). p. 27-37.

Laruelle, M. & Peyrouse, S. (2013) Regional organizations in Central Asia: characteristics of interactions, efficiency dilemmas. Report N10. [Electronic resource] URL: www.ucentralasia.org/../UCA-IPPA-WP-10-RegionalOrganizations-Rus.pdf (access date: 20.11.2021).

Mosakova, E. (2017) Theoretical foundations of the competitiveness of countries in the modern global world. Economics and management: problems, solutions 2 (2). p. 3–10.

Sultanov, Sh. (2018) Geopolitics of Russia in Central Asia: economic interests, state and prospects of cooperation. Competitiveness in the global world: economics, science, technology, 1 (60) pp. 100–104.

Gumarova, I. (2008) Priorities of energy diplomacy of Russia: dis. cand. polit. Sciences. P. 325.

Denisov, E. (2013) Energy component of international relations in modern Central Asia: author. dis. cand. history Sciences. P. 23.

Komilova, Kh. (2015) The role and place of integration structures in the system of international relations in Central Asia. Bulletin of the Tomsk State University. History, 4 (36). pp. 73-78.

Liang, Zh. (2017) Chinese diplomacy in Central Asia in the 1990s. Socio-political sciences, (1). pp. 17-21.

Chernitsyna, S. (2015) The role of energy diplomacy in shaping Russia's foreign policy at the present stage: dis. cand. history Sciences. P.175.

Valentina, B. (2015) DKB – ODKB – neprostoj put' k kollektivnoj bezopasnosti [CST - CSTO - a difficult path to collective security] Science and world. 2(18). pp.10–14.

Dogovor o kollektivnoj bezopasnosti [Collective Security Treaty] [Electronic resource] URL: http://www.odkb-csto.org/documents/detail.php?ELEMENT_ID=126 (access date: 20.03.2017).

Zhiltsov, S. (2015) Kaspijskij region: novye ehnergeticheskie potoki i novye Vyzovy [Caspian region: new energy flows and new Challenges]. Kaspijskij region: politika, ehkonomika,kul'tura, 3 (44). pp. 64-71.

Kazantsev, А. (2008) Bol'shaya igra s neizvestnymi pravilami: mirovaya politika i Tsentralnaya Аziya [Big Game with Unknown Rules: World Politics and Central Asia] Nasledie Evrazii. p. 248.

Kireev, G. (2006) Rossiya-Kitaj. Neizvestnye stranitsy pogranichnykh peregovorov [Russia-China. Unknown pages of border negotiations] Rossijskaya politicheskaya ehntsiklopediya. p. 416.

Жүктеулер

Жарияланды

2022-06-30

Журналдың саны

Бөлім

Мақалалар